Giáo sư Trần Văn Khê ra đi để lại niềm tiếc thương vô hạn

Chỉ cách đây ít lâu, trong một buổi nói chuyện thường kỳ Vinh danh lịch sử văn hóa Nam bộ: Lịch sử cải lương tại nhà riêng của GS-TS Trần Văn Khê (32 Huỳnh Đình Hai, quận Bình Thạnh, TP.HCM), ông nói rằng 'niềm vui buổi nói chuyện hôm nay sẽ giúp tôi sống thêm 5 ngày nữa'.

Như thế GS Trần Văn Khê đã biết trước ngày giáo sư phải ra đi và chắc ông cũng biết sự ra đi của mình sẽ để lại biết bao niềm tiếc thương cho mọi người, nhất là những người quan tâm đến Hồn Việt, về giá trị của Hồn Việt đối với việc xây dựng đất nước hùng cường.

Tôi còn nhớ vào năm 1993, tôi có cuộc phỏng vấn GS-TS Trần Văn Khê khi mời ông tham gia Trung tâm nghiên cứu Gia Định (Nam bộ). GS Trần Văn Khê đã nói đây là cuộc phỏng vấn “rút ruột mình” và đã đưa cho một số người coi, trong đó có người đã sao hơn 10 cuốn băng nhựa cho những người thân ở Canada được coi.

Thât sự tôi rất xúc động khi GS-TS Trần Văn Khê kể rằng khi tốt nghiệp ngành Chính trị học ở Pháp, bị bệnh nằm bệnh viện đã suy nghĩ về truyền thống 4 đời nhạc sĩ của gia đình mình. Và ông đã đi tới quyết định trở về với cội nguồn truyền thống gia đình cũng như dân tộc mình, phải tiếp bước ông cha và quyết học lấy bằng tiến sĩ về âm nhạc truyền thống.

Chính vì quyết định về cội nguồn trên mà sự nghiệp của GS-TS Trần Văn Khê thật sự tỏa sáng, đóng góp nhiều công lao quảng bá những gì độc đáo của âm nhạc truyền thống Việt Nam ra thế giới. Trong đó đặc biệt góp phần nghiên cứu, giữ gìn những tinh hoa, bản sắc Việt rất đáng tự hào như ca trù, nhã nhạc cung đình Huế, nhạc cồng chiêng Tây nguyên và biết bao di sản đáng tự hào của Việt Nam đã được UNESCO công nhận là di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại.

Mặc dù mắc nhiều bệnh từ tiểu đường đến tim mạch, “luôn sống chung với lũ”, nhưng GS Trần Văn Khê luôn hăng hái tham gia rất nhiều hoạt động văn hóa, luôn khuyến khích động viên các thế hệ trẻ tham gia các chương trình văn hóa dân tộc như chương trình của CLB Tiếng hát quê hương; Chương trình đem âm nhạc truyền thống, đem dân ca, ngâm thơ vào trường học; Chương trình quảng bá bếp Việt ra thế giới…

Cuộc đời có rất nhiều điều kỳ thú đã kể lại qua nhiều tập hồi ký mà chị Lý Thị Lý cùng với Công ty sách Phương Nam đã tích cực lo xuất bản để công chúng thưởng lãm. GS-TS Trần Văn Khê cũng có nhiều bạn tri kỷ tri âm nổi tiếng như nhạc sư Vĩnh Bảo, nhạc sĩ Phạm Duy, đã để lại những ký ức của nhau nhiều xúc cảm, cũng đã khóc bạn tha thiết khi bạn qua đời như đám tang nhạc sĩ Phạm Duy.
Tuy cuộc sống gia đình vợ chồng không được suôn sẻ, song lúc nào GS-TS Trần Văn Khê cũng lo cho cuộc sống của nhau ngay tới khi người bạn đường qua đời và để lại thế hệ con cháu nhiều tài năng về âm nhạc như GS-TS Trần Quang Hải về đàn môi hay người cháu gái nội đang đam mê quảng bá ẩm thực Việt để tiếp bước ông nội có những kiến thức uyên bác và những phát biểu rất hay về ẩm thực Việt.

Tôi quen với GS-TS Trần Văn Khê từ thập niên 1960 qua GS Hoàng Xuân Hãn, khi tôi là chủ nhiệm kiêm chủ bút Tập san Sử Địa, thường thư từ qua lại với nhau, song phải nói rất thân từ khi tôi mời GS-TS Trần Văn Khê tham gia hội thảo khoa học Bản sắc Việt Nam trong âm nhạc năm 1998 tại Khách sạn Majestic và hội thảo Tiệc cưới, tiệc đãi quốc khách Việt Nam tại Khách sạn Kỳ Hòa năm 1999 và mời GS-TS Trần Văn Khê về dạy môn âm nhạc truyền thống tại khoa Du lịch ở Trường đại học Hùng Vương mà GS-TS Trần Văn Khê nói sau khi đã dạy biết bao sinh viên nước ngoài từ Á đến Âu thì đây là lần đầu tiên được dạy sinh viên Việt Nam bằng tiếng Việt tại nước Việt Nam…

Chắc ai có duyên may mới quen được GS-TS Trần Văn Khê và sẽ ngưỡng mộ sự nghiệp, cuộc đời của GS Khê, song tôi chưa từng thấy ai lại có nhiều duyên may như GS-TS Trần Văn Khê, người từng được duyên may mời ở khách sạn 4, 5 sao Majestic mà nhất định không phải trả tiền, ở bao lâu cũng được. Hay có duyên may được “thành phố” thời bà Nguyễn Thế Thanh làm Phó giám đốc Sở VHTT giao biệt thự khang trang làm nơi trưng bày nhạc cụ dân tộc để GS-TS Trần Văn Khê ở cùng lấy nơi đây là nơi sinh hoạt văn hóa dân tộc. Nhiều người đang mong biến nơi đây thành Trung tâm nghiên cứu văn hóa Nam bộ và tiếp tục có những sinh hoạt văn hóa thường kỳ mà GS-TS Trần Văn Khê đã dụng công truyền lửa cho các thế hệ trẻ.

Thật là mất mát vô hạn khi GS-TS Trần Văn Khê không còn nữa. Song cũng thật là duyên may hiếm có để cùng nhau tiếp bước GS-TS Trần Văn Khê giữ hồn dân tộc tại một nơi mà GS Trần Văn Khê đã truyền lửa cho biết bao thế hệ trẻ vậy. Hi vọng sau này sẽ có các giải thưởng Trần Văn Khê cho các tài năng trẻ, nhất là về âm nhạc truyền thống. Có ý kiến cho rằng để thiết thực hữu ích cho mai sau thay vì đưa các vòng hoa thì nên đưa vào quỹ văn hóa giáo dục Trần Văn Khê vậy.s

Hãn Nguyên Nguyễn Nhã, Tiến sĩ sử học

KHÓC GSTS TRẦN VĂN KHÊ
Bác Khê ơi, Bác ra đi
Biết bao thương tiếc nói gì giờ đây
Giữ hồn Việt bản sắc này
Công lao của Bác, càng ngày khắc ghi
Định hình bản sắc phát huy
Âm nhạc truyền thống những gì Việt Nam
Văn hóa ẩm thực vẻ vang
Văn hóa dân tộc Việt Nam tự hào
Lương sư hưng quốc thuở nào
Bác Khê tiếp bước nêu cao tinh thần
Rồi đây tuổi trẻ rất cần
Noi theo gương Bác giữ hồn Việt Nam
Dựng xây nội lực đàng hoàng
Nguy cơ thuộc quốc sẽ càng đẩy xa

Hãn Nguyên Nguyễn Nhã, tiến sĩ sử học
(Trưởng Đế án Bếp Việt - Bếp của Thế giới)

Nguồn: http://www.thanhnien.com.vn/van-hoa-nghe-thuat/giao-su-tran-van-khe-ra-di-de-lai-niem-tiec-thuong-vo-han-577539.html

Nhớ ngày kỷ niệm một năm thất thủ Hoàng Sa: Cần giáo dục, tuyên truyền và quảng bá về Hoàng Sa-Trường Sa

Bài viết của Hãn Nguyên Nguyễn Nhã nhân dịp kỷ niệm 40 năm ngày tưởng niệm biến cố Hoàng Sa đầu tiên và triển lãm sử liệu Hoàng Sa (20/01/1975-20/01/2015).

Ngày 20/1/1975 là ngày đáng nhớ của tôi.

Cách đây 40 năm, lần đầu tiên tôi rơi lệ vì Hoàng Sa và cũng đã có nhiều người ôm nhau khóc ròng. Các vị Quốc lão, trong đó có nhà thơ yêu nước Á Nam Trần Tuấn Khải đốt trầm khai mạc Triển lãm Sử liệu Hoàng Sa, chiêng trống vang rền và báo Sóng Thần hồi ấy đưa tin với tít lớn.

Đó cũng là ngày giới thiệu phát hành Tập San Sử Địa số 29, Đặc khảo về Hoàng Sa & Trường Sa.

Quên làm sao được khi mà với tư cách Trưởng Ban Tổ chức gồm Ủy Ban Vận Động Xây Dựng Đền Quốc Tổ Hùng Vương (GS Ngô Gia Hy đại diện), Vovinam - Việt Võ Đạo (Võ sư Trần Huy Phong đại diện) và Nhóm Chủ Trương Tập San Sử Địa (Nguyễn Nhã đại diện), hình như hồn thiêng sông núi khiến tôi đã xúc động khi giới thiệu 5 vị Quốc lão đốt trầm khai mạc.

Cứ mỗi lần nhắc đến Hoàng Sa là mỗi lần tôi rơi lệ, như lần hội thảo tại trường Đại Học Harvard ngày 16/06/2012 về Biển Đông, khi Tiến sỹ Minh Phương nhắc tới biến cố năm 1974 Trung Quốc dùng võ lực chiếm Hoàng Sa của Việt Nam. Nhiều bạn trẻ cũng đã phải suy nghĩ, như Lê Minh Đức (lúc bấy giờ là sinh viên cao học chuyên ngành Quản trị Thông tin tại ĐHTH Massachusetts – Lowell) sau viết bài "Nghĩ về tôi và Tổ quốc" đăng trên trang thông tin của Hội Thanh niên, Sinh viên Việt Nam vùng Boston mở rộng.

Vốn hồi ấy còn là thanh niên, ngay sau khi xúc động rơi lệ, tôi cùng võ sư Trần Huy Phong sau này là trưởng môn đời thứ ba Vovinam, có trao đổi với nhau rằng làm cách nào mà những thanh niên như chúng ta ở hai miền Nam Bắc (bây giờ thì là thanh niên trong và ngoài nước) nhận thức rõ thân phận của một nước nhỏ như Việt Nam là nạn nhân của thời cuộc quốc tế với sự sắp xếp của các nước lớn như vụ Hoàng Sa.

Tại sao Trung Quốc lại ngang nhiên dùng vũ lục chiếm Hoàng Sa khiến bao chiến sĩ Việt Nam hy sinh trong đó hạm trưởng Ngụy Văn Thà và nhiều người bị bắt trong đó có cả một người Mỹ Gerald Kosh, tùy viên quốc phòng tòa đại sứ Mỹ?

Sao Bộ Ngoại giao Mỹ khi ấy lại tuyên bố đó là vấn đề nội bộ của hai nước, Mỹ không can thiệp? Sau này còn được biết Mỹ đã ngăn cản không cho Việt Nam Cộng hòa dùng không quân vượt trội hủy diệt hạm đội Trung Quốc.

Có lẽ vì vậy mà tôi cứ nghẹn lời rơi lệ như tỏ một sự uất hận không thể nói nên lời và tôi đã từng tuyên bố tại Thư viện San Jose năm 2012 rằng người Việt Nam phải bừng tỉnh cả thế kỷ XX, Việt Nam là nạn nhân của thời cuộc quốc tế!

Vừa rồi tôi rất lấy làm vui là đầu năm 2015, Phương Nam kết hợp với NXB Hội Nhà văn xuất bản cuốn sách "Đặc khảo về Hoàng Sa & Trường Sa'"do tôi chủ biên.

Cuốn sách này hiện được bày bán trong hệ thống phát hành của nhà sách Phương Nam tuy mới in có 1.000 cuốn. Tôi đi nhiều nước, thấy các thư viện vắng bóng các tài liệu của Việt Nam nhưng tràn ngập các tư liệu của Trung Quốc; Trung Quốc có hơn 400 luận văn, luận án về Biển Đông còn Việt Nam chỉ đếm trên đầu ngón tay.

Ngay cả những hồ sơ tư liệu của tôi về "Chủ quyền của Việt Nam đối với hai quần đảo Hoàng Sa - Trường Sa", tuy đã được dịch ra tiếng Anh song văn phong vẫn chưa phù hợp với người bản xứ nên tôi vẫn chưa dám phổ biến rộng rãi mà chỉ mới đăng để trên trang mạng www.hannguyennguyennha.com để kêu gọi nhiều người cùng nhau hoàn chỉnh và quảng bá.

Tôi kêu gọi có sự hỗ trợ cùng nhau dịch cuốn sách “Đặc khảo về Hoàng Sa & Trường Sa” ra nhiều thứ tiếng nhất là tiếng Anh và tiếng Trung. Hiện nay một nhóm giáo sư, tiến sĩ ở Canada và Úc đang cùng nhau dịch sang tiếng Anh cuốn “Những bằng chứng chủ quyền của Việt Nam đối với hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa” của NXB Giáo dục Việt Nam.

Và cũng mong một tác phẩm “Trường ca Biển Đông & Giữ hồn Dân tộc” gồm 2.000 câu lục bát thi hóa cuốn sách “Những bằng chứng chủ quyền của Việt Nam đối với hai quần đảo Hoàng Sa & Trường Sa” cùng những bài viết trong mục “Giữ hồn dân tộc" của báo Thanh Niên sẽ được nhiều người hỗ trợ xuất bản để giới trẻ Việt Nam tiếp cận với sự thật và tinh thần giữ bản sắc vì mất bản sắc sẽ mất tất cả.

Khi ấy tôi, một người sống vì sự thật lịch sử với lương tri của mình cho là đúng, sẽ không còn khóc nữa!

Hãn Nguyên Nguyễn Nhã

Vai trò của cổ động viên thể thao trong đoàn kết ASEAN

Ý kiến của TS.Nguyễn Nhã sau sự cố một số cổ động viên Việt Nam bị hành hung trên sân vận động Shah Alam trong những phút cuối hiệp hai trận thi đấu bán kết lượt đi Giải Vô địch Bóng đá Đông Nam Á 2014. 

"Việc thắng thua trong thể thao cũng trong bóng đá, nhất là đối với những đội từng vô địch như là đội Malaysia hay đội tuyển bóng đá Việt Nam, là chuyện rất bình thường. Cổ động tích cực của cổ động viên ở mỗi nước là rất cần thiết cho tinh thần thi đấu của đội tuyển quốc gia của mình. Nhưng vừa qua ở Malaysia có chuyện đáng tiếc xảy ra, khi mà đội nhà thua thì các cổ động viên đã có hành động hành hung cổ động viên Viêt Nam. Theo tôi bộ trưởng thể thao của Malaysia đã lên tiếng xin lỗi ngay trên trang mạng của mình và Việt Nam cũng yêu cầu phải tìm xem thủ phạm là ai để xử lý là được rồi.

Ngày 11/12 sắp tới đây tại Mỹ Đình các cổ động viên Việt Nam phải thể hiện tinh thần thể thao của mình. Tốt nhất là đừng để xảy ra quá khích như thế mà đồng thời còn có những cử chỉ đẹp hơn nữa.

Theo tôi Mã Lai và Việt Nam là hai nước đã từng cùng với nhau, theo Công ước Liên hiệp quốc về Luật biển (1982), đăng ký đường cơ sở và lãnh hải của mình (ranh giới thềm lục địa vượt quá 200 hải lý ở khu vực phía Nam Biển Đông - người viết chú thích) vào năm 2009 đã cùng sát cánh bên nhau bảo vệ chủ quyền biển đảo của mình, rất cần thiết trong lúc này hai dân tộc đừng để mất tính đoàn kết đó. Các cổ động viên bóng đá trên sân Mỹ Đình cần thể hiện trách nhiệm cao trong tình hình như thế này."

Opinion from Dr. Nguyễn Nhã after the incident that some Vietnamese supporters were assaulted in Shah Alam stadium in the ending minutes of the 2014 AFF Championship's first-leg semi-final.

"Win or loss in sports as well as football, especially for such teams that were champions as Malaysia or Vietnam, is very normal thing. Positive cheers by supporters in each country is very necessary to heat up their national team's playing spirit. But recently there was unfortune incident that happened, when the home team lost their supporters had acts of assaulting Vietnamese supporters. In my opinion, the fact that Malaysian sports minister delivered his apology on official website and Vietnam requested to look for the alleged culprit for punishment, is enough.

This 11th December in Mỹ Đình stadium Vietnamese supporters must show their sportsmanship. It's best if they not only avoid letting any extremist actions like that happen but also bring in better manners.

In my opinion, Malaysia and Vietnam are two countries that, in accordance with the United Nations Convention on the Law of the Sea, have submitted jointly information on baselines and territorial waters (the limits of the continental shelf beyond 200 nautical miles from the baselines from which the breadth of the territorial sea is measured in respect of the southern part of the Southeast Asia Sea) in 2009, have been side by side protecting their respective sovereignty of islands and waters in the common sea, therefore in this situation should not let that spirit disappear. Football supporters in Mỹ Đình stadium should show their high responsibility in situation like this."

http://www.hannguyennguyennha.com/thanh-nien/dien-dan/199-co-dong-vien-doan-ket-asean

Thương ca đặc biệt: Việc nhỏ chuyện lớn

Tác phẩm thơ "Bé ơi, việc nhỏ, chuyện lớn" (Thương ca đặc biệt 1) thuộc "Trường ca Giáo dục gia đình & Văn hóa Quốc đạo" của Mai Trinh & Hãn Nguyên Nguyễn Nhã, do NSƯT. Hồng Vân và NS. Đức Tâm hát tặng quý thầy cô, các doanh nghiệp trẻ, phụ huynh học sinh Việt Nam.



Bé ơi, bé nhớ cho rằng
Kỹ năng sống phải bản thân phải làm
Làm rồi nói mới dễ dàng
Rằng ta mới thật nói làm như nhau
Ví như xả rác ôi chao!
Vệ sinh đã học rác nào bớt đâu
Khắp nơi xả rác ngập đầu
Thật là xấu hổ bảo nhau đi nào
Để đừng có lúc quên sao!
Vứt tung vứt toé rác nào khắp nơi
Bé ơi việc nhỏ bé ơi
Thử ta nhặt rác của người mới quăng
Bỏ vào thùng rác để gần
Đố ai lại dám vứt quăng vứt bừa
Vậy là việc nhỏ ai ngờ
Sẽ thành chuyện lớn bất ngờ mà coi!
Chuyện rằng xả rác hết thời!
Chỉ vì nhặt rác hổ ngươi có người!
Hổ ngươi sẽ khiến mười mươi
Người ta không dám người cười người chê

Xếp hàng thứ tự mới ghê
Người mình chen lấn đáng chê đáng cười
Chỉ cần xuất ngoại người ơi,
Người ta đâu có lôi thôi như mình
Đến sau nhường bước cho mình
Chẳng ai chen lấn như mình bé ơi
Chẳng ai cãi cọ bao giờ
Xếp hàng trật tự tuyệt vời bé ơi
Bé ơi ơi bé bé ơi
Bây giờ bé thử lòng người xem sao
Bé ơi bé thử đi nào
Xếp hàng thứ tự nêu cao hàng đầu
Văn minh văn hóa tiến mau
Rồi ra đất nước chẳng cầu gì hơn
Xếp hàng văn hóa tiếng thơm
Việt Nam chẳng kém lại hơn nhiều điều

An toàn thực phẩm tuyệt chiêu
Bé ăn phải nhớ phải nêu hàng đầu
Vệ sinh phải học lầu lầu
Không làm ô nhiễm khiến mau thoát nàn
Nào dùng kích thích độc chăng?
Nào dùng hoá học không cần hữu cơ
Tưởng đâu tiến bộ đâu ngờ!
Hại người hại cả tiền đồ Việt Nam
Mong sao có chuỗi nhà hàng
Đi từ thực phẩm sạch cần lắm thay!
An toàn cần lắm hỡi ai
Vệ sinh bếp sạch chẳng tai ương nào!
Việt Nam ta tiến thật mau
Không còn tụt hậu đi sau mọi người
Bấy giờ bé sẽ mỉm cười
Đã làm chuyện lớn mười mươi đi rồi
Văn minh văn hóa tuyệt vời
Sánh vai các nước ta thời hằng mong

Hãn Nguyên Nguyễn Nhã, tiến sĩ sử học
(Chủ Nhiệm Câu lạc bộ Âm nhạc Dân tộc Hương Sắc Ba Miền, Trung tâm Văn hóa Tp.HCM)
24/11/2014

http://hannguyennguyennha.com/am-nhac-dan-toc/sang-tac-tho-ca/198-be-oi-viec-nho-chuyen-lon

Thư gửi GS.TS. Trần Văn Khê

Bức thư thứ năm của Nguyễn Nhã trong loạt bài "Những bức thư xây dựng chân dung người thầy giáo Việt Nam thế kỷ XX", sẽ được thi hóa đem vào “Trường ca chân dung người thầy thế kỷ XX”.

Thầy Hoàng Xuân Hãn đã đào tạo nhiều thế hệ học trò nổi danh, ở Miền Bắc như GS. Hoàng Như Mai, ở Miền Nam như GS.TS. Nguyễn Chung Tú, ở Pháp phải kể đến GS.TS. Trần Văn Khê.

Trường hợp với Bác Khê thì rất đặc biệt, chắc không ai có dịp gần gũi với Thầy Hãn với thời gian dài như Bác và đã coi như thầy của mình.

Tôi còn nhớ khi Thầy Hãn viết thư cho tôi khi tôi là chủ biên Tập San Sử Địa, đã giới thiệu Bác và Bác cũng từng gửi thư từ Paris cho tôi.

Chính vì thế hồi tháng 8/1974 Bác từ Úc trở về Việt Nam, nói chuyện về âm nhạc cổ truyền ở nhiều nơi tại Sài Gòn, tôi đã đến dự và đã viết bài “Những buổi diễn thuyết về âm nhạc cổ truyền Việt Nam của Giáo sư Trần Văn Khê" lấy bút danh là Hoàng Việt Tử, đăng trong Tập San Sử Địa số 28.

Cũng chính vì được biết sự uyên bác và tài diễn thuyết hay như thế, nên vào năm 1993, khi chuẩn bị thành lập trường Đại học Hùng Vương với mục tiêu góp phần xây dựng đại học vừa mang tính Việt Nam, vừa mang tính hiện đại, và thành lập Trung tâm Nghiên cứu Văn Hóa Việt Nam, tôi đã phỏng vấn nhiều người như GS. Nguyễn Đăng Thục về “Tư tưởng Việt Nam” khẳng định truyền thống không duy của Việt Nam trong đó có tam giáo đồng nguyên và Bác Khê về “Những độc đáo của âm nhạc truyền thống Việt Nam”.

Không ngờ đây là lần đầu tiên, Bác nói bị rút ruột nói ra hết và cuốn băng phỏng vấn được Bác gửi cho nhiều người trong đó có ông Nguyễn Tấn Đời ở Canada đã rất thích thú và sang ra hàng chục cuốn gửi tới các bạn bè. Cũng vì thế mà sau năm 1997 tổ chức hội nghị Khoa học “Bản sắc Việt Nam trong ăn uống” tại Khách sạn Majestic, năm 1998 tôi đứng ra tổ chức hội thảo khoa học “Bản sắc Việt Nam trong Âm nhạc” cũng tại Khách sạn Majestic, mời Bác từ Paris về dự. Tại hội thảo này, Bác Ngô Gia Hy, hiệu trưởng trường Đại học Hùng Vương đã phát biểu rằng “quyết tâm đem dân ca vào trường Đại học Hùng Vương” và năm sau đã mời Bác về dạy âm nhạc truyền thống ở Khoa Du lịch mà Bác nói rằng đây là “lần đầu tiên bác dạy âm nhạc dân tộc cho sinh viên Việt Nam, bằng tiếng Việt Nam tại đất nước Việt Nam” sau mấy chục năm bôn ba nước ngoài, "chỉ dạy cho sinh viên nươc ngoài mà thôi!" Và cũng năm 2000, trường Đại học Hùng Vương đã quyết định thành lập CLB Ca trù Đại học Hùng Vương, sinh hoạt tại ngay nhà riêng của tôi, sau này đổi thành CLB Ca trù & Hát thơ Lạc Việt.

Phải nói ngay, tôi đã nhận ra Bác là người đầu tiên với kiến thức uyên bác, dùng phương pháp đối chiếu, so sánh, nghiên cứu, tìm ra những độc đáo của văn hóa Việt Nam, âm nhạc truyền thống Việt Nam mà người ta thường coi thường do người mình có thói quen nghĩ ”Bụt nhà không thiêng”, “Nôm na là cha mách qué”!

Phải thú thực, Tôi đã học hỏi ở Bác về phương pháp nghiên cứu đối chiếu, so sánh này khi nghiên cứu về văn hóa ẩm thực, văn hóa thi ca, văn hóa tín ngưỡng thờ Quốc tổ, anh hùng dân tộc, tổ tiên của Việt Nam để tìm ra những nét độc đáo đáng tự hào của dân tộc Việt Nam.

Ngay năm 1992, khi tôi làm phim Thăng Long Hà Nội xưa, tôi thấy ngay từ thời Lý đã có đền Vệ Quốc, thờ người có công bảo vệ đất nước thì các thế hệ sau này mới có biết bao anh hùng dân tộc mà không dễ nước nào cũng có nhiều đến thế và thờ thần Trống đồng mới thấy Việt Nam có nền văn hóa trống đồng rực sáng đến thế so với các nước khác. Cũng như với đền Hai Bà Trưng, bà Triệu cùng các nữ tướng được thờ rất nhiều, trong khi khó có nước nào có được như thế khiến tôi thấy nhiều cái nhất thế giới của người phụ nữ Việt Nam, rất đáng tự hào…

Khi tôi tổ chức Bác nói chuyện tại làng Du lịch Bình Quới, ngay tại trên khấu có người hỏi về “Chương trình Hát thơ” của tôi đang khởi xướng, Bác đã trả lời rằng “Hát thơ là một sáng tạo tuyệt vời nếu được quần chúng hưởng ứng”. Hồi ấy báo chí trong đó có báo Thanh Niên và Tuổi Trẻ có đưa tin. Hãng phim Truyền hình Thành phố có làm phim “Hát thơ thời mới”. Tôi đã khởi xướng “Chương trình đem hát thơ vào trường học”, tức là thơ các em học sinh đang học được hát với các làn điệu dân ca, ca cổ ba miền, minh họa những vần thơ đang được học, nhất là khi chưa cải cách, các lớp đều học rất nhiều thơ lục bát dễ hát dân ca. Đã có một đề tài nghiên cứu tại Sở Khoa học & Công nghệ Tp.HCM “Hát thơ tại trường học” mà tôi làm cố vấn, song vì thay đổi chủ nhiệm, tôi lại thôi. Tôi đã từng tổ chức hàng chục buổi “Hát thơ Kiều” và Phương Nam Phim đã phát hành dĩa gồm 2 CD Hát thơ Kiều với hơn 30 làn điệu dân ca ba miền. Rồi tiếp nhiều buổi hát thơ “Lục Vân Tiên", “Chinh Phụ Ngâm”... Hiện nay cũng có nhóm hát thơ giao lưu văn hóa ASEAN. Đặc biệt với tính cách Chủ nhiệm CLB Âm nhạc Dân tộc Hương Sắc Ba Miền của Trung tâm Văn hóa Tp.HCM, tôi và NSƯT Hồng Vân đã đến các trường trong đó trường Đức Trí dạy hát dân ca và đã làm nhiều băng đĩa học hát dân ca, hát thơ trong đó co đĩa học hát dân ca ba miền “Việc nhỏ chuyện lớn” với nội dung “Nhặt rác cho người mới quăng”, “xếp hàng nơi công cộng” hay thuyết phục người lớn giữ vệ sinh an toàn thực phẩm, nhất là từ bỏ việc “bán những gì không ăn, ăn những gì không bán” để quảng bá văn minh, văn hóa đô thị tại Việt Nam, để cứu người mình khỏi ăn đồ ăn độc hại…

Khi tôi tổ chức hội thảo khao học ”Ẩm thực trị liệu” và “Tiệc cưới, tiệc đãi quốc khách Việt Nam” tại Khách sạn Kỳ Hòa năm 1999, Bác tham dự và từ đây Bác nói nhiều về ẩm thực Việt Nam mà nhiều người rất lấy làm thích thú khi so sánh với ẩm thực của các nước khác.

Cò thể Bác và tôi có duyên với nhau về văn hóa Việt Nam, nên khi VTV9 làm phim về tôi “Một đời gìn giữ hồn Việt”, phỏng vấn Bác, đã phát biểu:

“… đặc biệt về ẩm thực là một trong những chuyên gia mà từ lý thuyết cũng như thực hành mà tôi tâm đắc về mọi mặt. Kể ra tôi về đây chưa thấy có người thứ hai tâm đắc như thế!.. “

Có thể chính vì Bác quá thương nên quá khen như thế! Song có thể Bác và tôi giống nhau ở điểm chính là người thầy từ thế kỷ XX, đã cố hết sức mình truyền lửa cho giới trẻ thế kỷ XXI để trong tương lai giới trẻ phải rất tự hào về lịch sử, văn hóa Việt Nam, mà cố sức đóng góp xây dựng đất nước hùng cường, không còn bị xử ép, làm nhục như hiện nay ở Biển Đông nữa!

Vừa qua “Nhóm Xuất bản sách Thái Hà” ấn hành cuốn sách “Tôi tự hào là người Việt Nam”, tôi đã viết bài “Tôi tự hào về lịch sử văn hóa Việt Nam” và tôi có hứa sẽ viết bài “Những gì xấu xí của người Việt” và tự hứa viết cuốn sách “Người Việt xấu xí” để người Việt mình bừng tỉnh, tích cực yêu nước trong xây dựng!

Tôi hiện cũng đang tập trung viết tác phẩm “Khoa cử Nho học dưới thời Pháp thuộc” để “ôn cố tri tân”, tìm xem những bài học lịch sử nào về giáo dục của người xưa nhất là giáo dục làm người ra sao, thấy được chân dung người thầy Nho học đã ảnh hưởng tới chân dung người thầy thế kỷ XX thế nào.

Cũng vừa qua nhân ngày Giỗ ĐứcThánh Trần, 20 tháng 8 ÂL, tôi có phổ biến bài viết "Trần Hưng Đạo - vị tướng soái ba lần chiến thắng quân Nguyên Mông được tôn thờ như vị thánh" và Kinh chúc Phúc (1 trong 12 hiền kinh Quốc đạo) và yêu cầu bài viết này có nhiều thông điệp về những bài học lịch sử cho người Việt Nam cũng như với người Trung Quốc. Những bài học lịch sử ấy rất cần được bàn bạc, trao đổi để mọi người kể cả giới lãnh đạo chính trị cũng như người Việt trong và ngoài nước thấm thía và có hành động đúng trước tình hình có quá nhiều nguy cơ như hiện nay. Tôi đề nghị trong mục Đối thoại nên nêu vấn đề này nhân Ngày Giỗ Đức Thánh Trần. Theo tôi, những vấn đề sau đây ta nên bàn bạc:

1/ Chúng ta, người Việt Nam ở trong và ngoài nước kể cả lãnh đạo chính trị, nên tìm hiểu Trần Hưng Đạo đã để lại những bài học lịch sử quý giá nào? Bài học nào là quý giá nhất đối với từng đối tượng.

2/ Với từng bài học quý giá ấy cho từng đối tượng, liệu từng đối tượng có thể làm những gì cụ thể để cho tình hình ở Việt Nam cũng như ở Biển Đông tốt đẹp hơn cho mọi phía. Theo tôi biết lịch sử để hiểu hiện tại và dự báo tương lai.

Tôi xin kính tặng Bác “Mười hai bài Hát nói Quốc đạo” do Tôi viết đã được Nhóm Ca trù Thái Hà hát cùng hơn 10 bài viết trong mục “Giữ hồn Dân tộc” của Báo Thanh Niên từ ngày 1 tháng 1 năm 2013 và 10 bài “Hát thơ Quốc đạo”, 12 hiền kinh Quốc đạo (Thập nhị hiền kinh) do tôi và nhà thơ Mai Trinh sáng tác đã được Nhóm NSUT Thanh Ngoan hát với các làn điệu dân ca.

Thư bất tận ngôn, mong được Bác chia sẻ.

Thân kính,

Nguyễn Nhã

http://www.hannguyennguyennha.com/giao-duc/chan-dung-nguoi-thay/193-thu-gui-giao-su-tran-van-khe