Bài viết của Hãn Nguyên Nguyễn Nhã nhân dịp kỷ niệm 40 năm ngày tưởng niệm biến cố Hoàng Sa đầu tiên và triển lãm sử liệu Hoàng Sa (20/01/1975-20/01/2015).
Ngày 20/1/1975 là ngày đáng nhớ của tôi.
Cách đây 40 năm, lần đầu tiên tôi rơi lệ vì Hoàng Sa và cũng đã có nhiều người ôm nhau khóc ròng. Các vị Quốc lão, trong đó có nhà thơ yêu nước Á Nam Trần Tuấn Khải đốt trầm khai mạc Triển lãm Sử liệu Hoàng Sa, chiêng trống vang rền và báo Sóng Thần hồi ấy đưa tin với tít lớn.
Đó cũng là ngày giới thiệu phát hành Tập San Sử Địa số 29, Đặc khảo về Hoàng Sa & Trường Sa.
Quên làm sao được khi mà với tư cách Trưởng Ban Tổ chức gồm Ủy Ban Vận Động Xây Dựng Đền Quốc Tổ Hùng Vương (GS Ngô Gia Hy đại diện), Vovinam - Việt Võ Đạo (Võ sư Trần Huy Phong đại diện) và Nhóm Chủ Trương Tập San Sử Địa (Nguyễn Nhã đại diện), hình như hồn thiêng sông núi khiến tôi đã xúc động khi giới thiệu 5 vị Quốc lão đốt trầm khai mạc.
Cứ mỗi lần nhắc đến Hoàng Sa là mỗi lần tôi rơi lệ, như lần hội thảo tại trường Đại Học Harvard ngày 16/06/2012 về Biển Đông, khi Tiến sỹ Minh Phương nhắc tới biến cố năm 1974 Trung Quốc dùng võ lực chiếm Hoàng Sa của Việt Nam. Nhiều bạn trẻ cũng đã phải suy nghĩ, như Lê Minh Đức (lúc bấy giờ là sinh viên cao học chuyên ngành Quản trị Thông tin tại ĐHTH Massachusetts – Lowell) sau viết bài "Nghĩ về tôi và Tổ quốc" đăng trên trang thông tin của Hội Thanh niên, Sinh viên Việt Nam vùng Boston mở rộng.
Vốn hồi ấy còn là thanh niên, ngay sau khi xúc động rơi lệ, tôi cùng võ sư Trần Huy Phong sau này là trưởng môn đời thứ ba Vovinam, có trao đổi với nhau rằng làm cách nào mà những thanh niên như chúng ta ở hai miền Nam Bắc (bây giờ thì là thanh niên trong và ngoài nước) nhận thức rõ thân phận của một nước nhỏ như Việt Nam là nạn nhân của thời cuộc quốc tế với sự sắp xếp của các nước lớn như vụ Hoàng Sa.
Tại sao Trung Quốc lại ngang nhiên dùng vũ lục chiếm Hoàng Sa khiến bao chiến sĩ Việt Nam hy sinh trong đó hạm trưởng Ngụy Văn Thà và nhiều người bị bắt trong đó có cả một người Mỹ Gerald Kosh, tùy viên quốc phòng tòa đại sứ Mỹ?
Sao Bộ Ngoại giao Mỹ khi ấy lại tuyên bố đó là vấn đề nội bộ của hai nước, Mỹ không can thiệp? Sau này còn được biết Mỹ đã ngăn cản không cho Việt Nam Cộng hòa dùng không quân vượt trội hủy diệt hạm đội Trung Quốc.
Có lẽ vì vậy mà tôi cứ nghẹn lời rơi lệ như tỏ một sự uất hận không thể nói nên lời và tôi đã từng tuyên bố tại Thư viện San Jose năm 2012 rằng người Việt Nam phải bừng tỉnh cả thế kỷ XX, Việt Nam là nạn nhân của thời cuộc quốc tế!
Vừa rồi tôi rất lấy làm vui là đầu năm 2015, Phương Nam kết hợp với NXB Hội Nhà văn xuất bản cuốn sách "Đặc khảo về Hoàng Sa & Trường Sa'"do tôi chủ biên.
Cuốn sách này hiện được bày bán trong hệ thống phát hành của nhà sách Phương Nam tuy mới in có 1.000 cuốn. Tôi đi nhiều nước, thấy các thư viện vắng bóng các tài liệu của Việt Nam nhưng tràn ngập các tư liệu của Trung Quốc; Trung Quốc có hơn 400 luận văn, luận án về Biển Đông còn Việt Nam chỉ đếm trên đầu ngón tay.
Ngay cả những hồ sơ tư liệu của tôi về "Chủ quyền của Việt Nam đối với hai quần đảo Hoàng Sa - Trường Sa", tuy đã được dịch ra tiếng Anh song văn phong vẫn chưa phù hợp với người bản xứ nên tôi vẫn chưa dám phổ biến rộng rãi mà chỉ mới đăng để trên trang mạng www.hannguyennguyennha.com để kêu gọi nhiều người cùng nhau hoàn chỉnh và quảng bá.
Tôi kêu gọi có sự hỗ trợ cùng nhau dịch cuốn sách “Đặc khảo về Hoàng Sa & Trường Sa” ra nhiều thứ tiếng nhất là tiếng Anh và tiếng Trung. Hiện nay một nhóm giáo sư, tiến sĩ ở Canada và Úc đang cùng nhau dịch sang tiếng Anh cuốn “Những bằng chứng chủ quyền của Việt Nam đối với hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa” của NXB Giáo dục Việt Nam.
Và cũng mong một tác phẩm “Trường ca Biển Đông & Giữ hồn Dân tộc” gồm 2.000 câu lục bát thi hóa cuốn sách “Những bằng chứng chủ quyền của Việt Nam đối với hai quần đảo Hoàng Sa & Trường Sa” cùng những bài viết trong mục “Giữ hồn dân tộc" của báo Thanh Niên sẽ được nhiều người hỗ trợ xuất bản để giới trẻ Việt Nam tiếp cận với sự thật và tinh thần giữ bản sắc vì mất bản sắc sẽ mất tất cả.
Khi ấy tôi, một người sống vì sự thật lịch sử với lương tri của mình cho là đúng, sẽ không còn khóc nữa!
Hãn Nguyên Nguyễn Nhã